والذین هم على صلاتهم یحافظون

مصلین کسانى هستند که مواظب نماز خویشتن اند و همه اوقات نماز را حفظ مى کنند.

(معارج ، 34)

مردم با ایمان و شایسته کردار کسانى هستند که در نماز خویش خاشع و فروتن هستند و دیده بر سجده‏گاه خود دارند

و به این سو و آن سو نمى‏نگرند و دلشان در گرو مهر و عشق به خداست.

در روایت است که پیامبر گرامى صلى الله علیه وآله بنده خدایى را در حال نماز نگریست

که با ریش خود بازى مى‏کرد؛ آن حضرت فرمود: امّا انّه لو خشع قلبه لخشعت جوارحه.(95)

اگر این بنده خدا در نماز خویش دل و قلبى فروتن و ترسان داشت، دیگر اعضا و اندامهاى بدنش نیز فروتن بود.

از این بیان ارزنده چنین دریافت مى‏گردد که ویژگى خشوع در نماز و نیایش با خدا باید از قلب سرچشمه گیرد

و کران تا کران سازمان وجود انسان و از آن جمله اعضا و اندامها را فرا گیرد. و خشوع راستین دل نیز آن است که انسان از همه چیز

روى گرداند و با همه وجود به بارگاه آن گرداننده فرزانه هستى روى آورد و آنگونه با او به نیایش بپردازد و او را بپرستد.

فروتنى و خشوع اعضا و اندامها نیز این‏گونه است که دیده را فرو نهد و با پرهیز از بیهوده‏کارى و بیهوده‏اندیشى، جز به ذات پاک و

بى‏همتاى خدا به هیچ چیز و هیچ کس توجه نکند.

«ابن عباس» مى‏گوید: مفهوم خشوع دل این است که انسان به گونه‏اى دل به خدا دهد که در این سو و آن سوى او، کسانى را که

ایستاده‏اند نشناسد.در اینجا قرآن ((اقامه صلوة )) (خواندن نماز) را نشانه مؤ منان نمى شمارد بلکه خشوع در نماز را از ویژگیهاى

آنان مى شمرد، اشاره به اینکه نماز آنها الفاظ و حرکاتى بى روح و فاقد معنى نیست ، بلکه به هنگام نماز آنچنان حالت توجه به

پروردگار در آنها پیدا مى شود که از غیر او جدا مى گردند و به او مى پیوندند، چنان غرق حالت تفکر و حضور و راز و نیاز با پروردگار

مى شوند که بر تمام ذرات وجودشان اثر مى گذارد، خود را ذره اى مى بینند

در برابر وجودى بى پایان ، و قطره اى در برابر اقیانوسى بیکران.

لحظات این نماز هر کدام براى او درسى است از خودسازى و تربیت انسانى و وسیله اى است براى تهذیب روح و جان 

در مورد پیشواى گرانقدر توحید آورده‏اند که: «کان یرفع بصره الى السماء فى صلوته»(96)

آن حضرت به هنگام نماز خویش چشم بسوى آسمان مى‏دوخت و دیگر جز به خدا، به هیچ چیز و هیچ کس و هیچ رویدادى فکر

نمى‏کرد؛ امّا پس از فرود این آیه شریفه، دیگر در نمازها سر را به حالت فروتنى و خضوع پایین مى‏افکند و دیدگان را بر سجده‏گاه

مى‏دوخت و دل به خدا مى‏سپرد و زبان به نیایش مى‏گشود

البته فلاح و رستگارى معنى وسیعى دارد که هم پیروزیهاى مادى را شامل مى شود، و هم معنوى را، و در مورد مؤ منان هر دو بعد منظور است.
پیروزى و رستگارى دنیوى در آن است که انسان آزاد و سربلند، عزیز و بى نیاز زندگى کند، و این امور جز در سایه ایمان امکان پذیر

نیست ، و رستگارى آخرت در این است که در جوار رحمت پروردگار، در میان نعمتهاى جاویدان ، در کنار دوستان شایسته و پاک ، و در

کمال عزت و سربلندى به سر برد

منبع:تفسیر نمونه ومجمع البیان